All the news that's fit to draw

Δύο φθινοπωρινές κυκλοφορίες, δύο τρόποι να κάνει κανείς δημοσιογραφία στα καρέ των κόμικς. Από τη μία, ο καινούργιος Λεφράν των Ρομπερέστ και Ρεγκρίκ, με τίτλο L'Enfant Staline, που κυκλοφόρησε σήμερα. Από την άλλη, η Revue Dessinée, ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον πείραμα εικονογραφημένης δημοσιογραφίας, που θα κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβριο.

Deux sorties de la rentrée, deux manières de faire du journalisme dans les cases de la bande dessinée. D'un côté, L'Enfant Staline, le nouveau Lefranc de Robberecht et Régric, paru aujourd'hui; de l'autre, une expérimentation extrêmement intéressante de journalisme graphique dans La Revue Dessinée qui sortira en septembre.

Παραδόξως, ο καινούργιος Λεφράν δεν είναι λιγότερο επίκαιρος από την Revue Dessinée, ακριβώς επειδή είναι αρκετά, όσο ακριβώς χρειάζεται, ρετρό. Ο δυναμικός ρεπόρτερ που δημιούργησε ο Ζακ Μαρτέν το 1952, συνεχίζει την παράδοση ενός δημοσιογραφικού ηρωισμού στα χνάρια, όχι τόσο ενός Αλμπέρ Λοντρ ή ενός Ζοζέφ Κεσσέλ, όσο ενός Τεντέν και ενός Κλαρκ Κεντ.

Επίσης - κυρίως - στα χνάρια του πιο ταπεινού και κεφάτου ηρωισμού του Μίκυ Μάους του Φλόυντ Γκότφρεντσον στην ιστορία Mickey Mouse runs his own newspaper (Editor-in-grief), χάρη στην οποία ο αφηγητής της Μυστηριώδους Φλόγας της Βασίλισσας Λοάνα ανακάλυψε, στα χρόνια της δικτατορίας του Μουσολίνι, τι είναι "ένας τύπος ελεύθερος, ικανός να ξεφεύγει από κάθε έλεγχο".

Curieusement, le nouveau Lefranc est aussi actuel que La Revue Dessinée, justement parce qu'il est un peu, juste ce qu'il faut, rétro. Créé en 1952, le reporter de choc de Jacques Martin perpétue la tradition d'un héroïsme journalistique dans le sillage, moins d'un Albert Londres ou d'un Joseph Kessel, que d'un Tintin et d'un Clark Kent.

C'est aussi - surtout - l'héroïsme plus humble et enjoué du Mickey de Floyd Gottfredson dans Mickey Journaliste, où le narrateur de La Mystérieuse Flamme de la Reine Loana a pu découvrir, sous Mussolini, ce qu'est "une presse libre, capable de se soustraire à toute censure".

Χρειαζόμαστε πάντα ήρωες φτιαγμένους από τέτοια στόφα, κατά προτίμηση φανταστικούς και αρκούντως vintage για να μην φαντάζουν παρωχημένοι.
Η στάση των κόμικς απέναντι στον τύπο και την δημοσιογραφία είναι μια στάση αιώνιας μετάνοιας. Τα κόμικς δίνουν την εντύπωση πως κάνουν ότι μπορούν για να σβηστεί το προπατορικό τους αμάρτημα, η συμβολή τους στην γέννηση αυτού που ονομάστηκε yellow journalism στις σελίδες των εφημερίδων όπου γεννήθηκε η Ένατη Τέχνη. Άλλοτε με δυναμικούς ήρωες ή συμπαθητικούς κομπάρσους, άλλοτε με πειραματισμούς. Καλό αυτό.

Nous avons toujours besoin de héros de cette trempe, de préférence fictifs et suffisamment vintage pour ne pas être ringards.
L'attitude de la bande dessinée à l'égard de la presse et du journalisme est une attitude de repentance perpétuelle. Tout se passe comme si la bande dessinée s'efforçait toujours d'effacer le péché originel qu'est sa contribution à la mise au monde de ce qu'on appelait yellow journalism, dans les pages où furent publiées les planches qui sont censées marquer sa propre naissance. Tantôt avec des héros dynamiques ou des comparses sympathiques, tantôt avec des expérimentations. C'est bien.

Cf. "Ένατη Τέχνη & Τέταρτη Εξουσία", Κόμιξ 223, 1/2007.